Sociaal raadsliedenwerk Montferland

Schulden en betalingsachterstanden leiden tot stress en piekeren. Een terugval in inkomen is niet door iedereen op te vangen. En, het is ook niet iedereen gegeven om een deugdelijk inkomens en uitgavenoverzicht te maken voor zichzelf. De weg weten te vinden in de vele regelingen en toeslagen. Digitaal vaardig, taalvaardig en zelfredzaam zijn, beschikken over deze vaardigheden en een netwerk hebben, dat geldt helaas niet voor iedere burger, met alle gevolgen van dien. 

Oorzaken van financiële problemen/schulden zijn: inkomensachteruitgang, wisselende inkomsten, onvoldoende buffer bij tegenslag, echtscheiding maar ook het ontbreken van financiële zelfredzaamheid. Veelal hebben ze psychische en lichamelijke problemen waardoor zij niet actief mee kunnen doen of de competenties daarvoor ontbreken bij deze mensen.

De complexiteit wordt niet minder, schulden zijn niet een symptoom, zij zijn onderdeel van veelal schrijnende problematiek die gekenmerkt wordt door een scala van problemen. Dit brengt veel stress teweeg, stress die voor uitval zorgt, mensen worden letterlijk ziek van de geldproblemen.

 

Het SRW in Montferland

In de gemeente Montferland werkt het sociaal raadsliedenwerk vanuit de kernen ‘s Heerenberg en Didam met open inloopspreekuren. Inwoners kunnen hun vraag ook telefonisch of per mail stellen. Wij hebben een consultfunctie voor netwerkpartners, zoals het Sociaal Team, klantmanagers werk en inkomen, de Stadsbank en ambulante ondersteuners.

Rol en positie

Sinds de opkomst van wijk- en buurtteams worden sociaal werkers meer dan voorheen geconfronteerd met financieel-juridische problemen van inwoners. Wij zijn fysiek aanwezig bij het sociale team in Didam en ’s Heerenberg, zodat we goed kunnen samenwerken en snel schakelen. De wijkteammedewerker hoeft alleen te signaleren en eventueel toe te leiden of te verwijzen naar het sociaal raadsliedenwerk. Het SRW verhoudt zich tot de generalisten in de sociale teams als de deskundigen op sociaaljuridisch terrein. Wanneer wij signaleren dat er sprake is van vragen op meerdere leefgebieden, leiden we mensen direct door naar het sociale team via een warme overdracht.

Het Financieel Straatje

Het SRW neemt ook deel aan het Financieel Straatje in Didam en ‘s Heerenberg. Doel van het Financieel Straatje is om de vraag snel te adresseren. Dit is wat ons betreft een belangrijke toevoeging. Er zijn nieuwe afspraken gemaakt om de toeleiding naar het Financieel Straatje te verbeteren, zodat de vragen beter geadresseerd worden.

Top 3 problemen

1.    Uitkeringen

Veel vragen hebben betrekking op de uitkering vanuit de Participatiewet. Het gaat om de aanvraag, inlichtingenplicht en intrekking/beëindiging. Verder krijgen we veel vragen over uitkeringen van het UWV, zoals de Werkloosheidswet, Ziektewet en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Bijvoorbeeld: een werknemer wordt beter gemeld en de Ziektewetuitkering stopt, maar de werknemer is nog ziek en niet in staat om te werken. Wat zijn de rechten en plichten van deze werknemer en is er bezwaar mogelijk?

2.    Belastingen en toeslagen

Dit zijn vragen over de inkomstenbelasting, waaronder het aanvragen en wijzigen van een voorlopige aanslag of het aanvragen van kwijtschelding en/of een betalingsregeling voor aanslagen inkomstenbelasting. Ook bezwaar- en beroep procedures voor afwijzing van kwijtschelding of een betalingsregeling vallen hieronder. Daarnaast gaat het om vragen over toeslagen, waarbij de inwoner vastloopt in het aanvragen en wijzingen van toeslagen als de gezinssituatie of het inkomen wijzigt.

3.    Juridische kwesties

Dit betreft veelal bezwaar- en beroepszaken. Bezwaar tegen beëindiging uitkering of beschikking toeslagen, en beroep tegen afwijzing kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Ook zijn er vragen rondom echtscheiding. Het SRW ondersteunt dan bij de financiële vragen, bijvoorbeeld rond inkomen, toeslagen, inkomstenbelasting, koopwoning/huurwoning en alimentatie. Voor het juridische proces verwijzen we door naar mediation of de advocatuur. Verder zijn er vragen over de beslagvrije voet. Er ligt dan beslag op het inkomen van inwoners of de toeslagen worden verrekend. Hierdoor komen mensen onder het bestaansminimum. Door de beslagvrije voet aan te passen kunnen zij hun vaste lasten weer betalen en zelf in hun levensonderhoud voorzien. 

Complexiteit

Bij de start van de trajecten waren de meeste trajecten complex, dat wil zeggen: er waren vragen op meerdere probleemgebieden. Problemen hangen vaak met elkaar samen. Als een uitkering niet start of wordt stopgezet, kan dat bijvoorbeeld schulden opleveren. Of een life-event zoals echtscheiding en ontslag heeft invloed op meerdere leefgebieden, waaronder het inkomen en wonen. In de gemeente Montferland bieden we veelal ondersteuning aan mensen met complexe problematiek gedurende een langere termijn

Werken in de keten

Het sociaal raadsliedenwerk werkt voornamelijk in een keten van dienstverlening. Zo zijn er korte lijnen met de volgende instanties: de gemeente (sociaal team en klantmanagers werk en inkomen), Stadsbank Oost Nederland, Plavei, het UWV, Welcom, ambulante ondersteuners en de sociale advocatuur. In 2019 zijn de contacten verstevigd met het Sociaal Team, Welcom, de bibliotheek, VoorZorg Yunio en het UWV. Zo hebben de sociaal raadslieden presentaties verzorgd aan het Sociaal Team Jeugd, Frontoffice Sociaal Team en de SchuldHulpMaatjes bij Welcom.