VoorZorg is een maatwerkproduct binnen het aanbod van Yunio. Het is een preventief programma van maximaal 2,5 jaar dat ondersteuning biedt aan jonge (aanstaande) moeders in kwetsbare situaties.
Bij een kwetsbare situatie kan gedacht worden aan middelengebruik, (huiselijk) geweld, financiële stress of een zeer beperkt netwerk. De moeders die ondersteund worden ervaren vaak een veelvoud hiervan. Het streven is om zo vroeg mogelijk in de zwangerschap betrokken te zijn, om een goede vertrouwensband op te bouwen voordat de baby geboren wordt.
Het VoorZorg-programma
De begeleiding is gericht op het ‘sterk maken’ van de (aanstaande) moeder, zowel in haar moederrol als in haar rol als individuele persoon op het gebied van gezondheid, studie, of werk. Als er een vader in beeld is, wordt deze ook betrokken in het traject. Het thema hechting staat hoog in het vaandel en een middel om dat positief te bevorderen is Kortdurende Videohometraining (K-VHT), waarbij videobeelden worden gemaakt en teruggekeken. Een videobeeld kan bijvoorbeeld bestaan uit een verzorgings- of voedings moment en wil laten zien dat er altijd contact gemaakt wordt door de baby (of in een later stadium de dreumes of peuter), ook al is deze nog zo klein. Dit contact wordt uitvergroot en heeft een positief effect op de (onzekere) moeder: mijn baby vindt mij leuk en wil contact met mij! En, ‘wat doe ik als moeder om dit verder uit te bouwen?
Uit de evaluaties van VoorZorg, die worden afgenomen bij het afronden van een traject, komt naar voren dat de moeders aangeven sterker in hun schoenen te staan, beter te weten wat ze willen met hun leven en trots te zijn op wat ze hebben bereikt. Deze positieve ontwikkelingen zijn merkbaar en terecht.
De weg naar zelfstandigheid
Het valt op dat de volledige duur van het 2,5 jaar durende traject daadwerkelijk nodig is. Na afloop van het traject kan 80% van de moeders zelfstandig verder, zonder aanvullende hulpverlening of ondersteuning. Voor de overige 20% waarbij het wel nodig is om een vervolg te organiseren, wordt gezorgd voor een passend aanbod. Op die manier kan met een gerust hart worden losgelaten en overgedragen.
Team en Trajecten
Net als in het jaar 2022 bestaat het team VoorZorgverpleegkundigen uit 4 personen, namelijk Marlies van Wessel, Margriet Lubbers, Sanne Hoen en Kim Wisselink.
In december 2023 liepen er in totaal 21 trajecten waarvan 19 lopende trajecten en 2 bevonden zich in de aanmeldfase. Dat is een stijging van 6 trajecten ten opzichte van een jaar eerder.
Aanmeldingen
De aanmeldingen verlopen positief. De vindbaarheid en zichtbaarheid van VoorZorg is goed voor verwijzers. Gemeente Berkelland en Gemeente Winterswijk tonen opvallend meer interesse in de trajecten van VoorZorg dan in voorgaande jaren. Ook de overige gemeenten binnen ons werkgebied hebben VoorZorg goed in beeld.
Samenwerking en Netwerk
VoorZorg is actief bezig met het verstevigen van de relaties binnen het netwerk en de keten, door onder andere jaarlijkse bezoeken te plannen. Het belang van goede zichtbaarheid bij relaties wordt benadrukt door de verbetering in vindbaarheid.
Het team VoorZorg ervaart een prettige samenwerking met diverse disciplines in de keten. In een casus opereert de VoorZorgverpleegkundige nooit geïsoleerd. Er is altijd samenwerking met het sociaal team van de gemeente, waarbij de lijntjes kort zijn. Gestreefd wordt naar samenwerking met elke betrokken partij bij een moeder/gezin en wordt afgestemd wie welke rol vervult. De VoorZorgverpleegkundige fungeert als professioneel maatje naast de moeder en heeft geen coördinerende rol.
Er wordt nauw samengewerkt met professionals vanuit de jeugdgezondheidszorg, verloskundigen, de pop-poli van het ziekenhuis en overige hulpverleners uit de tweede lijn.
Aanmeldcriteria
De criteria om in aanmerking te komen voor VoorZorg zijn in het jaar 2022 wat versoepeld. Zo is de leeftijd niet meer een keiharde criteria; een moeder ouder dan 25 jaar die verder precies in het profiel past, mag ook deelnemen. Daarbij heeft Yunio zich aangesloten bij VoorZorg Late Start, wat betekent dat moeders later kunnen instromen, dus na een termijn van 28 weken zwangerschap, tot zelfs 6 weken postpartum. Dit vergroot de mogelijkheid om meer moeders te helpen. Een kleine kanttekening is wel dat er een inhaalslag gemaakt moet worden voor zowel het team als de moeders; het aanbod is immers hetzelfde, maar de tijd is korter. Tot nu toe is hier nog niet heel veel ervaring mee opgedaan.
Het criterium 'redelijke beheersing van de Nederlandse taal' is echter belangrijk gebleken bij de juiste uitvoering van VoorZorg, en hier wordt kritisch op gelet.
Kortom, het jaar 2023 vertegenwoordigt een positieve ontwikkeling met betrekking tot VoorZorg.
Casus
Het meest opvallende traject betrof een aanmelding vanuit de jeugdbeschermingstafel, waarbij VoorZorg werd aanbevolen als de meest geschikte vorm van ondersteuning voor die casus. Aanvankelijk voldeed die casus niet aan de criteria voor VoorZorg (omdat het niet ging om een eerste zwangerschap en er al 2 kinderen uit huis waren geplaatst), maar dankzij de flexibiliteit en kennis van de VoorZorgverpleegkundige, gecombineerd met de veranderende situatie van de betreffende moeder, is er een passend aanbod gevonden.
Trends
Ten slotte, het valt op dat de problematiek binnen de doelgroep door de jaren heen complexer wordt. Hiermee wordt niet alleen verwezen naar de reeds bekende multiproblematiek, maar met name naar de groeiende aanwezigheid van psychiatrische problematiek. Dit vraagt ook van VoorZorgverpleegkundigen veel geduld, kennis, flexibiliteit en een zekere mate van moed. Dit wordt beschouwd als een uitdaging, waarbij het uiteindelijke succes van VoorZorg niet alleen afhangt van de complexiteit van de situatie, maar vooral van het wederzijdse vertrouwen en de bereidwilligheid van moeders om veranderingen aan te gaan, zowel voor henzelf als voor hun kinderen.
Dus kortom; al zijn de problemen nog zo groot; als het wederzijdse vertrouwen en de bereidwilligheid om te veranderen er is; dan geldt: "Waar een wil is, is een weg! “