VoorZorg is een preventief programma dat ondersteuning biedt aan jonge (aanstaande) moeders in een kwetsbare situatie. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van middelengebruik, (huiselijk) geweld, financiële stress of een zeer beperkt netwerk. Vaak ook gaat het om een combinatie hiervan. Bij voorkeur is de VoorZorgverpleegkundige zo vroeg mogelijk in de zwangerschap betrokken bij de (aanstaande) moeder. Dit helpt enorm om goed kennis te kunnen maken en een goede vertrouwensband op te bouwen. De begeleiding is gericht op het sterk maken van de (aanstaande) moeder in haar moederrol en als individu op het gebied van gezondheid, studie, of werk. Indien er een vader in beeld is wordt hij ook betrokken in het traject. Een traject duurt maximaal tweeënhalf jaar.
Kortdurende Videohometraining
Het thema hechting staat hoog in het vaandel bij de VoorZorgverpleegkundigen. Een methode om de hechting te stimuleren is videohometraining. Door videobeelden te maken van bijvoorbeeld een verschoonmoment is het mogelijk om aan de moeder te laten zien dat haar kind altijd contact maakt ook al is hij nog zo klein. Dit contact belichten heeft een positief effect op de soms onzekere moeder: “Mijn baby vindt mij leuk en wil contact met mij!” Een volgende stap is dat de moeder inzicht krijgt in wat zij kan doen om het contact verder uit te bouwen.
Bij het afsluiten van een traject VoorZorg vindt altijd een evaluatie plaats. Moeders geven hierin aan dat zij sterker in hun schoenen staan, beter weten wat ze willen met hun leven en trots zijn op wat ze bereikt hebben. En dat is terecht!
Team en samenwerkingen
Momenteel zijn er vier VoorZorgverpleegkundigen, samen draaien zij vijftien trajecten. Het aantal aanmeldingen wisselt. Bij de start van een nieuw jaar worden altijd extra inspanningen gedaan om de bekendheid van VoorZorg te vergroten, het aantal aanmeldingen loopt daarna altijd direct op. Zichtbaar zijn en blijven is dus belangrijk.
Gemeenten weten de VoorZorgverpleegkundigen goed te vinden. Het wordt zeer gewaardeerd dat de gemeente Berkelland ook weer aangesloten is, het eerste traject is daar alweer ingezet.
Een VoorZorgverpleegkundige werkt in een casus altijd samen met het sociaal team van de gemeente. Dit verloopt prettig en er zijn korte lijnen. Steeds wordt geprobeerd om samen te werken met iedere partij die betrokken is bij een moeder/gezin en om af te stemmen wie wat doet. De VoorZorgverpleegkundige staat als professioneel maatje naast de moeder en heeft daardoor nooit een coördinerende rol.
Criteria en Late Start
De criteria om in aanmerking te komen voor een traject VoorZorg zijn verruimd. Zo is de leeftijd niet meer een keiharde norm. Een moeder ouder dan 25 jaar die verder precies in het profiel past mag starten. Ook de termijn van 28 weken zwangerschap is losgelaten. Het liefst zien de VoorZorgverpleegkundigen de moeders nog steeds zo vroeg mogelijk in de zwangerschap. Het criterium dat het om een eerste kind moet gaan blijft wel van kracht. Net als de eis dat de moeder de Nederlandse taal redelijk beheerst, dit is namelijk belangrijk bij de juiste uitvoering van een VoorZorgtraject.
Yunio heeft zich aangesloten bij VoorZorg Late start. Dit betekent dat moeders later kunnen instromen, dus na een termijn van 28 weken zwangerschap, tot zelfs zes weken postpartum. Hierdoor is het mogelijk om nog meer moeders te helpen. Een kleine kanttekening daarbij is dat het hard werken is voor zowel de moeders als voor de VoorZorgverpleegkundigen om de inhaalslag te kunnen maken bij een late instroming. Het aanbod is immers hetzelfde, de tijd korter.
Tendensen
Een tendens in 2022 was het hoge aantal Eritrese moeders. Met hen zijn enige VoorZorgtrajecten gestart en in de praktijk blijkt dat niet altijd makkelijk. Door het cultuurverschil is hun vraag en hun doel anders dan dat van de VoorZorgverpleegkundige. Omdat daarnaast ook de taalbarrière meespeelt, is het zaak om hier extra aandacht te besteden aan het onderzoeken of een moeder echt gemotiveerd is, en of ze ook echt goed begrijpt wat het VoorZorgpromma inhoudt.
Verder hebben de VoorZorgverpleegkundigen in 2022 de aanmeldingen die uiteindelijk niet tot een VoorZorgtraject leidden in kaart gebracht. Het komt voor dat (aanstaande) moeders aangemeld worden en geschikt lijken voor een VoorZorgtraject. Maar nadat de VoorZorgverpleegkundige kennis heeft gemaakt met de (aanstaande) moeder komt het soms uiteindelijk niet tot een traject. De meest gehoorde reden voor het afsluiten van het aanmeldtraject is dan dat de moeder voldoet aan de criteria maar niet wil. En dat mag, VoorZorg is en blijft immers een vrijwillig traject. Indien het niet vrijwillig zou zijn is de motivatie vaak ook lager en dat is juist een voorwaarde om een traject te laten slagen. Want ook al zijn de problemen nog zo groot, als de (aanstaande) moeder gemotiveerd is, dan zijn er altijd mogelijkheden. En dat is de kracht van VoorZorg: zoeken naar mogelijkheden!
Hier kun je een PDF downloaden met de exacte aantallen lopende en afgesloten cases Voorzorg in 2022 per gemeente. Tevens zie je dan deze aantallen verdeeld over de jaren waarin de trajecten gestart zijn.