Opvoeden kan best ingewikkeld zijn. Veel ouders hebben dan ook regelmatig vragen en twijfels. Bijvoorbeeld over slapen, driftbuien of eten. De jeugdarts en jeugdverpleegkundige bieden een luisterend oor en helpen ouders weer op weg. Zij:
- geven informatie en voorlichting over de ontwikkeling en opvoeding van kinderen;
- bieden pedagogisch advies en lichte pedagogische hulp;
- signaleren en onderkennen vroegtijdig opvoedproblemen, en verwijzen en leiden toe naar hulp;
- bieden praktische steun aan ouders bij de opvoeding;
- bevorderen een stimulerende pedagogische en fysieke omgeving.
Escalatie voorkomen
Natuurlijk moet een licht probleem niet uit de hand lopen. Daarom is preventie en ‘normalisering’ zo belangrijk. Door vroegtijdig in te gaan op vragen en lichte problemen kun je escalatie voorkomen en zorgen dat ouders zelf verder kunnen. Zo voorkom je dat zwaardere hulp nodig is.
Van SPARK tot videohometraining
De jeugdgezondheidszorg biedt allerlei manieren van opvoedondersteuning. Met 18 maanden gaat de jeugdverpleegkundige op huisbezoek bij ouders van eerste kinderen (SPARK). Samen kijken zij terug op de zuigelingentijd en vooruit naar de peutertijd. Ouders kunnen al hun vragen stellen en aangeven of zij ondersteuning of hulp nodig hebben.
Van digitale peuterbrief tot huisbezoek op indicatie
Daarnaast krijgen ouders met 1, 2, 3 en 4 jaar schriftelijke informatie via een digitale peuterbrief. Ook kunnen zij met hun vragen terecht op het consultatiebureau en tijdens het inloopspreekuur. Een telefonische afspraak is eveneens mogelijk. Soms is een huisbezoek nodig, bijvoorbeeld om een probleem te verkennen en samen tot een aanpak te komen. De jeugdverpleegkundige kan zo nodig verwijzen naar specifieke hulp of videohometraining of thuisbegeleiding inzetten.
Eindelijk doorslapen dankzij vast bedritueel
Tijdens het SPARK-huisbezoek bij de ouders van Bo (18 maanden) blijkt dat Bo een moeilijke slaper is. Ze wil de laatste tijd ’s avonds niet meer naar bed en het inslapen gaat moeizaam. Ook wordt ze met enige regelmaat ’s nachts wakker en komt dan moeilijk zelf weer in slaap. Bo’s moeder weet niet wat ze met de situatie aan moet.
Druk, druk, druk
De jeugdverpleegkundige vraagt na hoe de dagindeling eruitziet en of er een vast bedritueel is. Moeder vertelt dat de dagen momenteel erg vol zijn: drukte op het werk, verschillende oppassen, een verbouwing thuis en zorg voor oma die net geopereerd is. Deze drukte kan natuurlijk ook zijn weerslag hebben op Bo. Een vast bedritueel is er niet. Er is duidelijk meer rust nodig thuis
Vast bedritueel
Als er overdag meer 1-op-1 contact is tussen de ouders en Bo, hoeft het meisje die aandacht ’s avonds niet meer op te eisen. Ook legt de jeugdverpleegkundige het belang van een vast bedritueel uit. Zo weet Bo beter waar ze aan toe is. Moeder komt gelijk met een mooi idee:
samen een boekje lezen, pyjama aantrekken, tandenpoetsen, knuffel en kus, dan in bed neerleggen, haar dochter en Bo’s knuffel welterusten wensen en weggaan.
Wekkermethode
Ook adviseert de jeugdverpleegkundige de wekkermethode. Hiermee maak je de tijdsduur voordat je naar je huilende kind toe gaat steeds wat groter. Moeder snapt het principe en is enthousiast om aan de slag te gaan met alle adviezen. Er wordt afgesproken om na twee weken weer contact te hebben. Natuurlijk is eerder bellen altijd mogelijk.
Lekker doorslapen
Na 2 weken vertelt moeder blij dat het veel beter gaat. Het naar bed gaan is geen strijd meer. De eerste drie dagen moest Bo er nog wel even aan wennen en bleef ze nog even huilen nadat moeder weg was, maar dat is inmiddels over. Ook wordt ze minder vaak wakker ‘s nachts en slaapt ze sneller weer in als haar ouders kort bij haar zijn geweest. Soms slaapt ze zelfs verder zonder dat ouders naar haar toe gaan.
Beter contact met kortdurende videohometraining
Al sinds 2015 is kortdurende videohometraining (K-VHT) een onderdeel van de opvoedondersteuning bij Yunio. De methode is bedoeld voor ouders en verzorgers van kinderen tot 6 jaar. Korte videobeelden van spel-, eet- en verzorgingssituaties helpen ouders om inzicht te krijgen in wat hun kind wil, voelt, denkt en nodig heeft. Ouders kijken samen met de videohometrainer (een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige of thuisbegeleider jeugd) naar de beelden en krijgen praktische tips voor lastige situaties.
Laten zien wat goed gaat
In een korte periode maakt de videohometrainer, op afspraak, opnames bij het gezin thuis. Meestal zijn er 1 tot 3 opnames en nagesprekken waarin zij samen met de ouders de beelden terugkijkt. De insteek is om juist de goede momenten te laten zien, zodat ouders dit gedrag ook kunnen toepassen in andere situaties. Kortdurende video-hometraining kan helpen als:
· De baby te vroeg geboren is
· De baby/peuter veel huilt
· Het contact met het kind nog niet lekker verloopt
· Het kind problemen heeft met eten/ slapen/ luisteren
· Het kind druk en dwars gedrag vertoont en veel aandacht vraagt
· De ouder graag wat ondersteuning wil in de omgang met zijn kind
80 gezinnen ondersteund
Vanaf 2017 is er bij Yunio meer aandacht voor videohometraining. Daarom zijn twee ervaren videohometrainers opgeleid tot interne supervisors. Zij leiden collega’s op tot videohometrainer. Ook zijn de supervisors verantwoordelijk voor de supervisie, het beleid, de randvoorwaarden en de begroting. Zij dragen de methodiek uit naar onder andere kinderartsen, sociale wijkteams en de kinderopvang. Op dit moment zijn er bij Yunio drie thuisbegeleiders jeugd en negen jeugdverpleegkundigen inzetbaar als videohometrainer. Samen hebben zij in 2018 ruim 80 gezinnen ondersteund.
‘Dankzij video leerde ik mijn baby begrijpen’
Met videohometraining kunnen ouders goed ontdekken wat werkt bij hun kind en wat niet. Zo ook bij een gezin met een prematuur kindje van 27+2 weken. Al in het ziekenhuis in Deventer heeft de videohometrainer een eerste opname gemaakt. De ouders vertelden hoe fijn het was deze opname te bekijken. Ze zagen in beeld hoe hun kind contact maakte, bijvoorbeeld door de pink van vader te pakken.
Troosten met stem
Eenmaal thuis heeft de videohometrainer weer twee opnames gemaakt. In deze beelden was te zien dat de huilende baby gelijk stil werd als moeder ging praten. Voor moeder was het fijn om te ontdekken dat haar stem troostend werkte. De baby voelde zich gehoord en begrepen door haar moeder. Later gaf moeder aan dat de videohometraining geholpen heeft om haar dochter beter te begrijpen. Ze kon zo een ‘goede’ moeder voor haar dochter kon zijn.