Home-Start: een steuntje in de rug

Stimuleren van eigen kracht

Home-Start gaat uit van de vraag van het gezin. Eén dagdeel per week komt de vrijwilliger bij het gezin langs, voor een periode van maximaal 1,5 jaar. De vrijwilliger neemt echt de tijd om te luisteren en een band met het gezin op te bouwen, op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen. De insteek is altijd positief: dat wat wél goed gaat, staat centraal. De vrijwilliger stimuleert het gezin om vanuit de eigen kracht en met zelfvertrouwen zélf de problemen op te lossen. 

De impact van corona

De uitbraak van het coronavirus in maart had veel gevolgen voor Home-Start. Gedurende de eerste en de tweede golf konden onze vrijwilligers niet op huisbezoek bij de gezinnen. Een onzekere periode brak aan: hoe konden we elkaar en de gezinnen ondersteunen? Via digitale wegen, telefonisch contact of een praatje bij de voordeur konden vrijwilligers toch contact houden met de gezinnen. Wel bleek dat beeldbellen bij een taalbarrière soms erg moeilijk is. Bovendien hing alles af van de digitale vaardigheden, mogelijkheden en creativiteit van de vrijwilliger. 

We merkten dat de draagkracht van ouders danig op de proef werd gesteld: ouders vonden het lastig om structuur aan te brengen, liepen tegen opvoedvraagstukken aan of hadden bijvoorbeeld zorgen om hun financiële situatie. Deze gezinnen kregen ook op afstand de nodige ondersteuning, in goede samenwerking met de betrokken partijen. De coördinator onderhield telefonisch contact met de gezinnen en inventariseerde of er voldoende middelen waren voor thuiseducatie. Waar nodig bemiddelde ze tussen school en gezin. Voor veel gezinnen was het juist ook wel prettig om niet zo veel te ‘moeten’: afspraken en verplichtingen vielen weg. Maar de schoolsluiting tijdens de tweede lockdown leverde vaak weer veel stress op.

Om toch een start te kunnen maken in een nieuw gezin werd de pilot ‘Ondersteuning op afstand’ bij enkele gezinnen in gang gezet én enthousiast ontvangen. Verder werden vanuit het Landelijk Steunpunt Home-Start regelmatig nieuwsbrieven naar de vrijwilligers gestuurd met tips en ideeën voor gezinnen. Een fijn contactmoment was het afgeven van de zomerpakketjes aan de Home-Start  gezinnen om ze een mooie zomer toe te wensen.

Tendensen en signalen in 2020

Als effect van de eerste en tweede golf is een forse daling te zien van het aantal behaalde trajecten: 138 gezinnen werden ondersteund. Van deze gezinnen hebben slechts 15 ouders zich zelf aangemeld bij Home-Start. JGZ blijft veruit de grootste verwijzer voor Home-Start-ondersteuning. Trajecten moesten soms verlengd worden, aangezien de normale (fysieke) ondersteuningsperiode vanwege corona steeds onderbroken werd. Het grootste deel van ons vrijwilligersbestand behoort tot leeftijdscategorie 60+. Zij stellen zich terughoudender op in coronatijd. 

We hebben vrijwel geen fysieke contacten gehad met verwijzers/samenwerkingsverbanden. Overleg vond telefonisch of digitaal plaats.

Binding met vrijwilligers

Gezamenlijke vrijwilligersactiviteiten zoals intervisies, de Zomerdag, themabijeenkomsten en de kerstbrunch konden vanwege corona dit jaar niet fysiek plaatsvinden. Alleen begin 2020 konden we nog een themabijeenkomst in fysieke vorm organiseren, over het kinderbrein en de belevingswereld van een kind, door Josien ter Doest. Vanwege de coronamaatregelen hebben we in november een digitaal platform ontwikkeld waarop de vrijwilligers van Yunio geïnspireerd werden met een lezing over vaderschap, verzorgd door Jeroen de Jong van De Praktijkvader. 

Als alternatief voor de Zomerdag zijn de vrijwilligers verrast met een mooi gedicht en een Leesblad Cadeaubon. Voor de Week van de Opvoeding stuurden we een boekje van de Family Factory vol tips naar vrijwilligers én gezinnen. Toen de 89 vrijwilligers weer groen licht kregen om hun gezin te bezoeken, hebben wij hun een toepasselijke boodschap en een mondkapje met Home-Startlogo gestuurd. De vrijwilligers vonden het geweldig om hun kerstpakket te mogen samenstellen en op te halen tijdens de Sensire Xmas Drive Thru.

We hebben de voorbereidingscursus voor elf nieuwe vrijwilligers coronaproof aangeboden op een ruime locatie in het centrum van de Achterhoek. Het bijzondere jaar hebben de coördinatoren met iedere intervisiegroep gezamenlijk digitaal afgesloten, in de hoop elkaar spoedig weer fysiek te mogen ontmoeten.

Aandachtspunten voor 2021

• inspelen op landelijke ontwikkelingen;
• werving en selectie van nieuwe vrijwilligers;
• alert zijn op specifieke behoeften van gezinnen, zeker gedurende/na coronatijd;
• verbinding met vrijwilligers bewaken en hun motivatie voeden;
• vlotte opstart van ‘Ondersteuning op afstand’, waarbij de urgentie van de hulpvraag bepalend is;
• uitbreiden van digitale vaardigheden/mogelijkheden;
• bij aanhoudende lockdown eventueel de voorbereidingscursus voor nieuwe vrijwilligers online aanbieden;
• koppelingen van vrijwilligers aan nieuwe gezinnen: deze komen in het gedrang zolang de verscherpte coronamaatregelen van kracht blijven;
• kwaliteitsbewaking van het Home-Start-programma, naast zoeken naar het ‘nieuwe normaal’ in de ondersteuning van gezinnen en vrijwilligers;
• in beeld blijven bij verwijzers/netwerkpartners: vervolg op nieuwsbrief Home-Start Achterhoek, via Facebook, regionale en plaatselijke kranten, Vrijwilligersvacaturebank, aansluiten bij teamoverleg.

Analyse Berkelland

In het jaar dat COVID-19 ons in bedwang hield, had het virus ook z’n weerslag op het aantal aanmeldingen van gezinnen. Ondanks intensivering van contacten met netwerkpartners en aanschrijven van scholen, heeft het niet geresulteerd in meer aanvragen voor Home-Start ondersteuning. Enkele casussen werden alsnog doorverwezen naar professionele hulpverlening. Blijkbaar is het voor ouders nog steeds moeilijk om over de drempel te stappen om ondersteuning te vragen. Daar ligt een mooie uitdaging voor 2021.

JGZ blijft de grootste verwijzer. De meeste kinderen vallen in de leeftijdscategorie 0-6 jaar.  ⅓ Deel van de hulpvragen waren afkomstig van niet-Nederlandse gezinnen. 

BOEKJES & BABBELS BORCULO

Voorlezen, samen zingen en lekker spelen: dat is in een notendop Boekjes & Babbels in bibliotheek Oost-Achterhoek in Borculo. Een laagdrempelige ontmoetingsplek voor kinderen en hun (groot-/gast)ouders, die onder het genot van koffie of thee kunnen praten over de opvoeding en tips kunnen uitwisselen. De bijeenkomsten vinden twee keer per maand plaats. Soms schuift een jeugdverpleegkundige aan.

BOEKJES & BABBELS BORCULO

Boekjes & Babbels wordt aangeboden vanuit een samenwerking tussen Yunio JGZ, Home-Start en de bibliotheek Oost-Achterhoek. De bijeenkomsten worden georganiseerd door enthousiaste gastvrouwen: vrijwilligers van Home-Start en een medewerker van de bibliotheek met veel affiniteit met jonge kinderen en hun ouders. Zij regelen de dagelijkse gang van zaken. De gastvrouwen hebben een vrijwilligersovereenkomst met Yunio en kunnen bij vragen en problemen altijd terugvallen op de coördinator van Home-Start.

DE IMPACT VAN CORONA

Wegens de verscherpte coronamaatregelen kon de gezellige nazit in 2020 helaas niet altijd plaatsvinden en moesten we de bezoekers opsplitsen in twee kleine groepjes. Via Facebook communiceerden we de aankondigingen en wijzigingen en kon men zich opgeven voor deelname. De twee lockdowns maakten het ook onmogelijk om regelmatig een gastspreker uit te nodigen om wat dieper in te gaan op een actueel opvoedkundig onderwerp. In mei vond wel een zeer geslaagde picknick met de ouders en kinderen plaats.

Jaarlijks is er een gezamenlijk overleg met jeugdverpleegkundige, bibliotheek en Home-Start voor evaluatie en thema-invulling. Er vond afgelopen jaar onderling veel appcontact plaats om de werkwijze steeds weer af te stemmen en aan te passen aan het coronaprotocol.