Sociaal raadslieden zijn er voor inwoners die zich in deze complexe samenleving moeilijk staande weten te houden. Mensen die (tijdelijk) niet of onvoldoende over de competenties beschikken om problematiek op meerdere leefgebieden het hoofd te bieden. Het gaat in het bijzonder om financiële en juridische problemen, bijvoorbeeld rond sociale zekerheid, belastingen en huisvesting, of bij ziekte, echtscheiding of ontslag. Het sociaal raadsliedenwerk is een basisvoorziening en is daardoor laagdrempelig voor inwoners en netwerkpartners.
Het SRW in Berkelland
In de gemeente Berkelland werkt het sociaal raadsliedenwerk voornamelijk in de dorpen Eibergen en Neede. Wij werken hier alleen op basis van verwijzing door (keten)partners. Verwijzingen vinden meestal plaats door professionals zoals de medewerkers van het Voormekaarteam, woningcorporatie ProWonen, ambulante ondersteuners en de Stadsbank Oost Nederland. Ook worden we regelmatig geconsulteerd door de verwijzers. Het SRW maakt deel uit van het platform financieel gezond Berkelland. We hebben dit jaar tijdens meerdere bijeenkomsten onze inbreng geleverd.
Rol en positie
Sinds de opkomst van wijk- en buurtteams worden sociaal werkers meer dan voorheen geconfronteerd met financieel-juridische problemen van inwoners. Door onze directe fysieke aanwezigheid bij het gebiedsteam hoeft de gebiedsteammedewerker alleen te signaleren en eventueel toe te leiden of te verwijzen naar het sociaal raadsliedenwerk. Het SRW is ook fysiek aanwezig bij de Voormekaarteams in Neede en Eibergen, zodat we goed kunnen schakelen en samenwerken. De sociaal raadslieden verhouden zich tot de generalisten in de Voormekaarteams als de deskundigen op sociaaljuridisch terrein.
De impact van corona
Het jaar 2020 was vooral het jaar van corona. Voor het SRW betekende dit behalve een boost voor het online en thuiswerken meer problemen bij onze hulpvragers. Het online werken biedt voordelen: we kunnen sneller op de directe hulpvraag ingaan en antwoord geven. Tegelijkertijd zijn er ook zeker nadelen. Zo haken cliënten sneller af is het lastiger om de vraag achter de vraag boven tafel te krijgen. We hoorden en zagen een toename aan zorgen over financiën, eenzaamheid en een gebrek aan toekomstperspectief.
Voor de sociaal raadslieden betekende dit dat zij zich hebben bijgeschoold op nieuwe wetten en regelingen zoals de Tozo 1, 2, 3, TOGS- en NOW-regelingen. Met name in de laatste maanden van 2020 zagen we mensen in de problemen komen doordat ze niet adequaat reageerden op de in het voorjaar verstrekte regelingen, bij uitstel van het doen van aangiftes en bij betaling van belasting.
Mevrouw Klunder, klant Sociaal Raadsliedenwerk Sensire
Top 3 problemen in Berkelland
Sociale zekerheid
De meeste vragen op dit gebied gaan over de WW-uitkering, WIA en de toeslagenwet. Dit jaar speelde er een handvol kwesties rond de Participatiewet. Wat opvalt is de wil bij de SDOA om vragen buitengerechtelijk op te lossen en het vertrouwen bij de inkomensconsulenten naar de burgers toe. Hierdoor zijn een aantal schrijnende situaties goed opgelost.
Juridische kwesties
Dit betreft veelal bezwaar- en beroepszaken. Bezwaar tegen beëindiging uitkering of beschikking toeslagen, en beroep tegen afwijzing kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Ook zijn er vragen rondom echtscheiding. Het SRW ondersteunt dan bij de financiële vragen, bijvoorbeeld rond inkomen, toeslagen, inkomstenbelasting, koopwoning/huurwoning en alimentatie. Voor het juridische proces verwijzen we door naar mediation of de advocatuur. Verder zijn er vragen over de beslagvrije voet. Er ligt dan beslag op het inkomen van inwoners of de toeslagen worden verrekend. Hierdoor komen mensen onder het bestaansminimum. Door de beslagvrije voet aan te passen kunnen zij hun vaste lasten weer betalen en zelf in hun levensonderhoud voorzien.
Consumentenzaken
Hierbij gaat het om vragen over schulden en betalingsregelingen, maar ook om vragen over het verbintenissenrecht. Denk aan het sluiten van overeenkomsten en de vraag welke rechten en plichten hierbij horen.
Complexiteit
Bij de start van de trajecten waren de meeste trajecten complex, dat wil zeggen: er waren vragen op meerdere probleemgebieden. Problemen hangen vaak met elkaar samen. Als een uitkering niet start of wordt stopgezet, kan dat bijvoorbeeld schulden opleveren. Of een life-event zoals echtscheiding en ontslag heeft invloed op meerdere leefgebieden, waaronder het inkomen en wonen. In de gemeente Berkelland bieden we veelal ondersteuning aan mensen met complexe problematiek gedurende een langere termijn.
Werken in de keten
Het sociaal raadsliedenwerk werkt voornamelijk in een keten van dienstverlening. Zo zijn er korte lijnen met de volgende instanties: de Voormekaarteams, de Stadsbank, ProWonen, het UWV en de sociale advocatuur.