Sociaal Raadsliedenwerk
Sociaal raadslieden zijn er voor inwoners die zich in deze complexe samenleving moeilijk staande weten te houden. Deze mensen beschikken (tijdelijk) niet of onvoldoende over de competenties om problematiek op meerdere leefgebieden het hoofd te bieden. Het sociaal raadsliedenwerk is een basisvoorziening en hierdoor laagdrempelig voor burgers en netwerkpartners.
Het SRW heeft een duidelijke rol binnen de juridische keten, samen met sociale advocatuur en het juridisch loket. Het SRW heeft regelmatig overleg met het juridisch loket. Ook is er een netwerk opgebouwd binnen de sociale zekerheidsadvocatuur. Toch kan het SRW de meeste vragen zelfstandig afhandelen. Het SRW Sensire heeft veel kennis in huis op het gebied van personen- en familierecht.
Ketenpartner Belastingdienst
Relatief veel vragen gaan over belastingzaken, met name toeslagen. Via het landelijk overleg sociaal raadslieden (LOSR) en sociaal werk zijn we aangesloten bij het toeslagenservicepunt van de Belastingdienst Toeslagen. Dit betekent dat wij een rechtstreekse telefoonlijn hebben met de backoffice van de Belastingdienst. Daarnaast maken we gebruik van een speciaal forum over toeslagen en het zogenaamde Stellateam.
Digitaal dossier
Het SRW werkt met het registratiesysteem Mijn Online Plan. Medewerker en burger hebben beiden inzage in het digitale klantdossier. Het systeem bevat ook een bibliotheek waardoor de zelfredzaamheid van de burger wordt vergroot.
Landelijke ontwikkelingen
Actieplan brede schuldenaanpak
In 2017 zagen wij dat de oorzaak van schulden was verschoven van nalatigheid naar niet kunnen betalen. Deze trend zagen we ook in 2018. De overheid is wel bezig geweest om het aantal mensen met problematische schulden terug te dringen en mensen met schulden beter te helpen. Door die aanpak zien wij, sociaal raadslieden, een aantal verbeteringen, zoals de schuldeiserscoalitie, de zorgverzekeringslijn, regeling afmelding bestuursrechtelijke premie, vroegsignalering en de CJIB betalingsregeling voor Wet Mulder boetes vanaf € 80,-.
In het begin van het jaar woonde het SRW een kennisbijeenkomst bij als onderdeel van ‘Schouders eronder’. ‘Schouders eronder’ is onderdeel van het overheidsprogramma Actieplan brede schuldenaanpak.Tijdens deze kennisbijeenkomst vertelden overheidsorganisaties wat zij doen aan het signaleren van schulden. Behalve het CJIB was ook de SVB vertegenwoordigd. Mooie plannen en woorden, maar wat ziet de burger ervan terug?
Verheugend is dat het SRW een duidelijke afname merkt van burgers met betalingsproblemen vanwege zogenaamde Mulder-zaken (verkeersboetes). Dit komt omdat het CJIB nu de mogelijkheid biedt tot het treffen van betalingsregelingen. Wij merken ook dat bij grote overheidsorganisaties een verandering gaande is: zij gaan anders denken over het oplossen van schulden. Zo belde de SVB zelf naar het SRW over een gezamenlijke klant bij wie beslag was gelegd vanwege het niet betalen van de gemeentelijke belastingen. Ook de Belastingdienst zet in op een meer dienstverlenende benadering. Doel van deze maatregelen is dat er minder terugvorderingen ontstaan. Het SRW neemt twee keer per jaar deel aan de bijeenkomsten van de Belastingdienst Toeslagen voor de zgn. maatschappelijk dienstverleners
Werkende armen
Het mag dan goed gaan met de economie, het aantal werkende armen neemt niet af. Zij hebben veelal te maken met slecht betaalde flexcontracten. Vaak hebben zij, vanwege een beperkt aantal uren, meerdere banen nodig om nog enigszins rond te komen. Veelal is aanvulling nodig tot de voor hen geldende bijstandsnorm. Deze combinatie leidt vaak tot onzekerheid over het tijdig kunnen betalen van de vaste lasten. Burgers krijgen hierdoor lastig grip op hun financiën. Deze groep mensen kan met een kleine financiële tegenslag al in armoede vallen.
De meeste klanten gaan er door het parttime werk tijdelijk op vooruit: meestal mogen ze een half jaar lang 25% van de extra inkomsten houden. Maar daarna daalt hun inkomen weer. Bovendien kunnen de verschillende betaalmomenten voor uitkering en loon zorgen voor problemen: soms krijgen klanten een te hoog bedrag aan aanvullende uitkering waardoor ze later te maken krijgen met een vordering. Ook kunnen ze een te laag of te laat betaalde uitkering krijgen waardoor ze hun vaste lasten niet kunnen betalen. Verder moeten klanten veel zaken zelf regelen om te zorgen dat de inkomstenverrekening soepel verloopt. Dat is vaak te veelgevraagd, zeker voor mensen die vroeger onder de Wajong of Wsw vielen.
Bron: Divosa werkwijzer parttime inkomsten dd: 25-06-2018
Arbeidsrecht en verzuim
Sociaal raadslieden worden steeds vaker benaderd met vragen over de uitvoering van de poortwachterswet. Wat zijn mijn rechten en plichten? Kleine bedrijven die de regels niet kennen, betalen bijvoorbeeld te weinig uit tijdens ziekte. Of melden een werknemer uit dienst, terwijl die nog niet hersteld is.Wat ook voorkomt: werknemers krijgen geen arbeidscontract, ontvangen geen loonstroken of ontvangen bij einde contract geen juiste uitbetaling. Op dit gebied werken we samen met het juridisch loket en met een arbeidsrechtadvocaat.
Kleine zelfstandigen
Deze groep hebben wij als SRW niet goed in beeld. Wel weten we dat deze groep bij de gemeente en/of BBZ/IOAZ vaak van het kastje naar de muur gestuurd wordt. Als er schulden zijn, wordt meestal geadviseerd om uit te schrijven van de Kamer van Koophandel. Vervolgens kan er een bijstandsuitkering aangevraagd worden. Veelal moeten deze mensen dan stukken aanleveren die horen bij het juist fiscaal beëindigen van de onderneming. Maar een boekhouder kunnen zij veelal niet betalen en de aanvraag wordt dan buiten behandeling gesteld. Er is sprake van tegenstrijdige wetgeving. Enerzijds geldt dat gemeenten verplicht zijn ZZP’ers te helpen met schulden, maar de toelichting op diezelfde wet sluit hen juist uit van schuldhulpverlening.
Inwoners die uit elkaar gaan
Sociaal raadslieden worden regelmatig geconsulteerd/ingeschakeld door het sociale team voor vragen rondom uit elkaar gaan. Deze vragen stelt men voor, tijdens en na het uit elkaar gaan. Vooraf wil men graag inzicht in de financiële situatie na de scheiding en in de procedure. Het gaat dan om onderwerpen als gezag en omgangsrecht van de ouder met de kinderen. Tijdens het uit elkaar gaan wil men sparren met sociaal raadslieden. Ben ik op de goede weg, wat vinden jullie van de financiële voorstellen? Achteraf gaat het vaak om herstel alimentatie en niet nakomen van omgangsregelingen. Voor deze vragen hebben wij eigen expertise in huis.
Inwoners met schulden
Als SRW zijn wij erg bezorgd over het hernieuwde uitstel van de wet vereenvoudiging beslagvrije voet. Ook Reinier van Zutphen, de nationale ombudsman, toonde zich ronduit boos.
Sociaal raadslieden maken elke dag mee dat burgers onder het bestaansminimum moeten leven, mede ook doordat overheden zelf de beslagvrije voet niet goed toepassen.
Inwoners met een kleine beurs en gefinancierde rechtsbijstand
In 2012 stelde de toenmalige staatssecretaris vast dat de gesubsidieerde rechtsbijstand zijn houdbaarheidsgrens heeft bereikt. Inmiddels zijn we enkele rapporten en consultatievoorstellen verder en weten we dat dit kabinet geen extra geld wil uittrekken voor ‘het stelsel’. Sterft de sociale advocatuur nu dus een stille dood? Of gaan betalende klanten de verliespost van het gesubsidieerde werk goedmaken?
Het sociaal raadsliedenwerk Sensire heeft een actieve rol in de ROSR en LOSR (Regionaal en Landelijk overleg sociaal raadslieden). Via deze overlegvormen worden onderwerpen aangereikt aan de signaleringscommissie.
Voorbeelden van succesvolle landelijke signaleringen zijn de rechtszaak tegen E-court, de campagne rond de beslagvrije voet en die rond de kostendelersnorm.
Voor de lokale signaleringen verwijzen wij naar het lokale verslag per gemeente.