Sociaal raadslieden zijn er voor inwoners die zich in deze complexe samenleving moeilijk staande weten te houden. Mensen die (tijdelijk) niet of onvoldoende over de competenties beschikken om problematiek op meerdere leefgebieden het hoofd te bieden. Het gaat in het bijzonder om financiële en juridische problemen, bijvoorbeeld rond sociale zekerheid, belastingen en huisvesting, of bij ziekte, echtscheiding of ontslag. Het sociaal raadsliedenwerk is een basisvoorziening en is daardoor laagdrempelig voor inwoners en netwerkpartners.
Het SRW in Aalten
Het sociaal raadsliedenwerk kent in de gemeente Aalten geen open inloopspreekuur. Alle inwoners worden via een andere instantie verwezen. Verwijzingen vinden veelal plaats door het maatschappelijk werk, vanuit de gemeente Aalten door consulenten van de bijzondere bijstand en schuldhulpverlening en door Figulus. Het SRW werd afgelopen jaar goed gevonden door de instanties. Onze samenwerkingspartners maken gebruik van het SRW als er behoefte is aan specialistische juridische of financiële kennis. Inwoners kunnen hun vraag ook telefonisch of per mail stellen.
Mevrouw Klunder, klant Sociaal Raadsliedenwerk Sensire
Top 3 problemen in Aalten
- Belastingen en toeslagen
Dit zijn vragen over de inkomstenbelasting, waaronder het aanvragen en wijzigen van een voorlopige aanslag of het aanvragen van kwijtschelding en/of een betalingsregeling voor aanslagen inkomstenbelasting. Ook bezwaar- en beroepsprocedures voor afwijzing van kwijtschelding of een betalingsregeling vallen hieronder. Daarnaast gaat het om vragen over toeslagen, waarbij de inwoner vastloopt in het aanvragen en wijzingen van toeslagen als de gezinssituatie of het inkomen wijzigt. Bij de toeslagvragen zien we veel terugvorderingen door de Belastingdienst. Niet alleen bij de kinderopvangtoeslag, maar ook bij het kindgebonden budget, huur en zorgtoeslagen.
- Uitkeringen
Veel vragen hebben betrekking op de uitkering vanuit de Participatiewet. Het gaat om de aanvraag, inlichtingenplicht en intrekking/beëindiging. Veel inwoners zoeken hulp en ondersteuning bij het sociaal raadsliedenwerk omdat ze verstrikt raken in de regels van de Participatiewet rond het krijgen en behouden van een minimuminkomen. Verder krijgen we veel vragen over uitkeringen van het UWV, zoals de Werkloosheidswet, Ziektewet en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.
- Consumentenzaken
Het gaat hier om vragen over schulden en betalingsregelingen, maar ook om vragen over het verbintenissenrecht. Denk aan het sluiten van overeenkomsten en de vraag welke rechten en plichten hierbij horen.
De impact van corona
Het jaar 2020 was vooral het jaar van corona. Vanaf 16 maart 2020 werkten we volledig vanuit huis en spraken we cliënten alleen digitaal of via de telefoon. Vanaf halverwege mei zagen we weer cliënten die zich in een zeer kwetsbare situatie bevonden. De nieuwe werkwijze is dat de eerste diagnose van de hulpvraag telefonisch plaatsvindt. De verdere hulpverlening verloopt veelal digitaal.
Enerzijds merkten we dat het online werken voordelen biedt: we kunnen sneller op de directe hulpvraag ingaan en antwoord geven. Deze ondersteuning op afstand leidt doorgaans tot een goed resultaat. Anderzijds hebben wij ook te maken met een doelgroep die de taal niet beheerst, niet digitaal vaardig is, de middelen niet heeft of een klein netwerk heeft. Daardoor is het soms lastig inzicht te krijgen in de relevante sociaaljuridische gegevens van de cliënt. Ook haken cliënten sneller af en is de vraag achter de vraag moeilijker boven tafel te krijgen. In kwetsbare situaties maakt de sociaal raadsman/-vrouw een afweging of een fysieke afspraak noodzakelijk is.
We hoorden en zagen een toename aan zorgen over financiën, eenzaamheid en een gebrek aan toekomstperspectief. De sociaal raadslieden hebben zich bijgeschoold op nieuwe wetten en regelingen, zoals de Tozo 1, 2 en 3, TOGS- en NOW-regelingen. Met name in de laatste maanden van 2020 zagen we mensen in de problemen komen doordat ze niet adequaat reageerden op de in het voorjaar verstrekte regelingen, bij uitstel van het doen van aangiftes en bij betaling van belasting.
Complexiteit
Bij de start van de trajecten waren de meeste trajecten complex, dat wil zeggen: er waren vragen op meerdere probleemgebieden. Problemen hangen vaak met elkaar samen. Als een uitkering niet start of wordt stopgezet, kan dat bijvoorbeeld schulden opleveren. Of een life-event zoals echtscheiding en ontslag heeft invloed op meerdere leefgebieden, waaronder het inkomen en wonen. In de gemeente Aalten bieden we veelal ondersteuning aan mensen met complexe problematiek gedurende een langere termijn.
Laborijn
De Participatiewet (voorheen de Bijstandswet en de sociale werkvoorziening) wordt in de gemeenten Aalten en Oude IJsselstreek uitgevoerd door Laborijn. De manier waarop dit gebeurt had ook in 2020 onze aandacht. Door een structureel overleg met de juridische beslissers werden bezwaar- en beroepszaken voorkomen en kon miscommunicatie tussen uitkeringsconsulenten en cliënten worden opgelost.
Werken in de keten
Het sociaal raadsliedenwerk werkt voornamelijk in een keten van dienstverlening. Zo zijn er korte lijnen met de volgende instanties: de consulenten van de gemeente, het maatschappelijk werk, de Woonplaats, de Stadsbank, Humanitas, het UWV, de bibliotheek, Laborijn en de sociale advocatuur.
In 2020 zijn de contacten verstevigd met Humanitas en Figulus. Het SRW heeft een presentatie verzorgd aan de vrijwilligers van Humanitas thuisadministratie met als doel elkaar op inhoud goed te kunnen vinden. Verder is in 2020 besloten om als Sensire algemeen maatschappelijk werk en sociaal raadsliedenwerk te verhuizen naar Figulus.