Sociaal raadsliedenwerk Aalten
Sociaal raadslieden richten zich vooral op inwoners, die zich in deze complexe samenleving moeilijk staande weten te houden en (tijdelijk) niet of onvoldoende over de vereiste sociaaljuridische competenties beschikken. Zij worden veelal geconfronteerd met problematiek op meerdere leefgebieden waaronder de sociale zekerheid, belastingen en toeslagen, arbeidsrecht en personen- en familierecht. Het sociaal raadsliedenwerk is een basisvoorziening en hierdoor laagdrempelig voor burgers en netwerkpartners.
Het SRW in Aalten
Het sociaal raadsliedenwerk kent in de gemeente Aalten geen open inloopspreekuur. Alle inwoners worden via een andere instantie verwezen. Verwijzingen vinden veelal plaats door het maatschappelijk werk en vanuit de gemeente Aalten door consulenten van de bijzondere bijstand, schuldhulpverlening, Participatiewet en Wmo. Het SRW werd afgelopen jaar goed gevonden door de instanties. Onze samenwerkingspartners maken gebruik van het SRW als er behoefte is aan specialistische juridische of financiële kennis.
Rol en positie
Om korte lijnen te houden met de consulenten van de gemeente Aalten, werken we eens per twee weken in het gemeentekantoor van Aalten. Onze ervaring is ook dat nabijheid het beste werkt. Verder nemen we deel aan multidisciplinaire overleggen als er sociaaljuridische kennis nodig is.
Top 3 problemen
1. Uitkeringen
Veel vragen hebben betrekking op de uitkering vanuit de Participatiewet. Het gaat om de aanvraag, inlichtingenplicht en intrekking/beëindiging. Verder krijgen we veel vragen over uitkeringen van het UWV, zoals de Werkloosheidswet, Ziektewet en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Bijvoorbeeld: een werknemer wordt beter gemeld en de Ziektewetuitkering stopt, maar de werknemer is nog ziek en niet in staat om te werken. Wat zijn de rechten en plichten van deze werknemer en is er bezwaar mogelijk?
2. Juridische kwesties
Dit betreft veelal bezwaar- en beroepszaken. Bezwaar tegen beëindiging uitkering of beschikking toeslagen, en beroep tegen afwijzing kwijtschelding gemeentelijke belastingen. Ook zijn er vragen rondom echtscheiding. Het SRW ondersteunt dan bij de financiële vragen, bijvoorbeeld rond inkomen, toeslagen, inkomstenbelasting, koopwoning/huurwoning en alimentatie. Voor het juridische proces verwijzen we door naar mediation of de advocatuur. Verder zijn er vragen over de beslagvrije voet. Er ligt dan beslag op het inkomen van inwoners of de toeslagen worden verrekend. Hierdoor komen mensen onder het bestaansminimum. Door de beslagvrije voet aan te passen kunnen zij hun vaste lasten weer betalen en zelf in hun levensonderhoud voorzien.
3. Belastingen en toeslagen
Dit zijn vragen over de inkomstenbelasting, waaronder het aanvragen en wijzigen van een voorlopige aanslag of het aanvragen van kwijtschelding en/of een betalingsregeling voor aanslagen inkomstenbelasting. Ook bezwaar- en beroepsprocedures voor afwijzing van kwijtschelding of een betalingsregeling vallen hieronder. Daarnaast gaat het om vragen over toeslagen, waarbij de inwoner vastloopt in het aanvragen en wijzingen van toeslagen als de gezinssituatie of het inkomen wijzigt.
Complexiteit
Bij de start van de trajecten waren de meeste trajecten complex, dat wil zeggen: er waren vragen op meerdere probleemgebieden. Problemen hangen vaak met elkaar samen. Als een uitkering niet start of wordt stopgezet, kan dat bijvoorbeeld schulden opleveren. Of een life-event zoals echtscheiding en ontslag heeft invloed op meerdere leefgebieden, waaronder het inkomen en wonen. In de gemeente Aalten bieden we veelal ondersteuning aan mensen met complexe problematiek gedurende een langere termijn.
Laborijn
De Participatiewet (voorheen de Bijstandswet en de sociale werkvoorziening) wordt in de gemeenten Aalten en Oude IJsselstreek uitgevoerd door Laborijn. Dit is een organisatie die zich strikt houdt aan de uitvoering van de wet, waarbij de menselijke maat uit het oog verloren werd. Sociaal raadslieden hebben regelmatig moeten verwijzen naar gespecialiseerde socialezekerheidsadvocaten. Het verlies van de menselijk maat werd door onderzoeksbureau Berenschot bevestigd.
Naar aanleiding van de klachten hebben wij contact opgenomen met Laborijn. Dit leidde tot een structureel driemaandelijks overleg met de juridische beslissers en teammanager, waarbij we op een snelle en prettige manier probleemsituaties bespraken en oplosten. Een aantal bezwaar- en beroepszaken en officiële klachten konden hierdoor worden voorkomen. Daarnaast zijn er korte lijntjes ontstaan met de uitvoerende consulenten. Het laatste halfjaar zijn er beduidend minder klachten over Laborijn binnengekomen.
Werken in de keten
Het sociaal raadsliedenwerk werkt voornamelijk in een keten van dienstverlening. Zo zijn er korte lijnen met de volgende instanties: de consulenten van de gemeente, het algemeen maatschappelijk werk, de Woonplaats, de Stadsbank, het UWV, Laborijn en de sociale advocatuur. In 2019 zijn de contacten verstevigd met Laborijn, VoorZorg Yunio, de bibliotheek, Figulus en het UWV.